Van'da ekoloji kuşatma altında

Van'ın ekolojisi 20'si baraj ve HES, 18'i GES, 2'si RES projesiyle adeta ekolojik yıkım için kuşatmaya alınmış durumda.

Asopress - Son yıllarda art arda devreye alınan hidroelektrik santralleri (HES), güneş enerji santralleri (GES) ve rüzgar enerji santralleri (RES) projelerinin Van’ın ekosistemi üzerinde önemli tehdit oluşturduğu bildirildi. Şirketlerin hizmetine açılan dağlar, vadiler ve meraların; su kaynakları, biyoçeşitlilik ve halkın geçim kaynakları açısından geri dönülmez tahribata yol açtığı öne sürülüyor. Kent genelinde hâlihazırda işletmede bulunan 9 büyük HES’in yanı sıra planlanan 6 yeni büyük HES projesi bulunduğu, toplamda her ilçeye bir HES düşecek düzeyde yoğun bir yatırım seyrinin söz konusu olduğu kaydedildi. Van Ekoloji Derneği’nin verilerine göre bölgede halen 20 baraj ve HES projesi sıra bekliyor. İşletmedeki ve Planlanan HES’ler Faaliyetteki HES ve regülatörler arasında Muradiye Ayrancılar HES, Koçköprü Barajı ve HES, Zilan Regülatörü ve HES, Çataj Saral 3 HES, Engil HES, Gürpınar Hoşap Baraj ve HES, Sarımehmet HES ile Erciş’teki Morgedik Regülatörü ve Erciş HES yer alıyor. Üretim lisansı almış Ak HES ile ön lisansı bulunan Bahçesaray Pervari A Barajı ve HES de çalışmaları devam eden projeler arasında. Planlanan HES projeleri ise Tellikaya Regülatörü ve HES, Çatak Deliktaş HES, Botan Narlı Barajı ve HES, Karasu Barajı ve HES, Bahçesaray Tüğsüs Regülatörü ve HES, Beşik HES, Konalga Regülatörü ve HES (Çatak), Başkale Sarıtaş HES ve Erciş Yakut HES olarak sıralanıyor. GES ve RES Yatırımları da Yoğun Van’da 18 ayrı GES projesi bulunuyor. Bunlar arasında Van Arısu GES, Omicron Engil 208 GES, Omicron Erciş GES, PSI Engil 207 GES, Çatak Belediyesi GES, Spon Van GES, Alabayır 2 GES, Erciş 2 GES, Yumrutepe GES, Zümrüt GES, G3 Van 1-2 ve 2-1 GES’leri, Erciş 5 GES, Karluna Enerji Van GES, G3 Van 3-1 GES ile Başkale 2 GES sayılıyor. Kentte ayrıca R3 Van 2 ve Van Bağlama olmak üzere iki rüzgar enerji santrali (RES) projesi bulunuyor. “10 Binin Üzerinde Sondaj Kuyusu” Van Ekoloji Derneği üyesi Erdoğan Ödük, son 10 yılda ekolojik tahribatın ciddi boyutlara ulaştığını belirterek özellikle Zîlan bölgesindeki HES’lerin su kaynaklarını tüketme noktasına getirdiğini söyledi. Ödük, saha çalışmalarıyla kayıtlı ve kayıtsız 10 bini aşkın sondaj kuyusunun bulunduğunu, bunların birçoğunun artezyen kaynaklardan beslenen içme suyu rezervleri olduğunu aktardı. Ödük, “Pestisitlerin yeraltı suyuna karışması hem toprağı hem gölü zehirliyor; bu durum büyük bir su kaybına yol açıyor” dedi. Endemik Türler Tehlikede Enerji projelerinin yüksek kesimlerde kurulmasının endemik bitki türleri ve hayvanların göç yolları üzerinde olumsuz etkileri olduğuna dikkat çeken Ödük, rüzgar türbinlerinin ve bağlantı yollarının hayvan geçiş güzergâhlarını kapattığını ve pek çok tür için geri döndürülemez kayıplara neden olabileceğini vurguladı. Ayrıca GES çalışmaları nedeniyle dağlık alanların kapatıldığını belirterek, “Böyle bir enerji üretim mantığını kesinlikle reddediyoruz” diye konuştu. Hukuki ve Kurumsal Adımlar Talebi Ödük, Kürdistan bölgesinde “eko kırım”la mücadele için ekoloji hakikat komisyonlarının kurulması, savaşlar ve yatırımlar sonucu oluşan tahribatın raporlanması ve sorumluların hesap vermesi gerektiğini söyledi. “Doğa ortak yaşam alanımızdır. İnsanlar için gerekli olan hukuki zemin doğa için de sağlanmalı; ekolojik soykırımı durdurmak için tavır net olmalıdır,” dedi. Çevre savunucuları ile yerel toplum temsilcileri, projelerin çevresel etkilerinin acilen değerlendirilmesi, su kaynakları ve biyolojik çeşitliliğin korunması için etkin denetim ve hukuki düzenleme çağrısında bulunuyor. Kaynak: MA / Zeynep Durgut