“Uçan Nehirler” zayıflıyor, kuraklık riski artıyor

Dünya iklim sisteminde kritik bir rol oynayan Amazon ormanlarında devam eden hızlı tahribat, “uçan nehirler” adı verilen yağış transfer mekanizmasını zayıflatıyor.

Grafik: AP  Asopress -  Amazon ormanlarında artan riskler uçan nehirleri yok ediyor. Bu durum, bölgedeki kuraklık riskini ve küresel iklim kırılganlığını artırıyor. Bilim insanları, ormansızlaşmanın yaygın şekilde sürdüğü bölgelerde su döngüsünün bozulduğunu, bunun da yalnızca Amazon bölgesiyle sınırlı kalmayacak etkiler doğuracağını belirtiyor. “uçan nehirler” nedir ve neden önemli? Amazon yağmur ormanları, büyük miktarda suyu köklerinde tutar ve oradan atmosfere buharlaşma yoluyla salınan nemi, rüzgâr kanalları aracılığıyla başka bölgelere taşır. Bu su buharı, okyanuslardan uzak kara alanlara yağış sağlayan “uçan nehir” işlevini görür. Ancak ormansızlaşma, bu buharlaşma mekanizmasını bozarak yağışın azalmasına ve kuraklığa kapı aralıyor. bilim insanlarının uyarıları Bilim insanları, Amazon’daki ağaç kayıplarının buharlaşmayı azaltarak bölgedeki yerel iklimi etkilediğini, nem akışlarının kopmasının da rüzgâr yönlerine bağlı bölgelerde yağışı düşürebileceğini söylüyor. Ormansızlaşmanın artması durumunda uçan nehirlerin işlevini kaybetmesiyle beraber bölge genelinde su stresi, toprak kuraklığı ve tarımsal verim düşüşleri yaşanabileceği uyarısı yapılıyor. Araştırmalar, Amazon’un bazı bölgelerinde yağışların %30–50’ye varan ölçüde azalabileceğini öngörüyor. Bu da hem bölge halkı hem de küresel iklim dengesi açısından kritik bir kırılma olabilir. küresel etkileri ve Türkiye ile bağlantısı Amazon ormanlarının bu işlevini yitirmesi yalnızca Güney Amerika’yı etkilemekle kalmaz; küresel hava dolaşımını da değiştirir. Kuraklık, kurak bölgelere su erişimini kısıtlar, tarımsal üretimi tehdit eder ve küresel gıda güvenliğini sarsabilir. Türkiye de, özellikle Güneydoğu ve İç Anadolu bölgeleri açısından su stresi ve iklim değişikliği riskleriyle karşı karşıya. Uzmanlara göre, Amazon’daki tahribatı durdurmak, dünya çapında iklim direncini artırmak anlamına gelir. Bu bağlamda uluslararası işbirliği ve orman koruma politikalarının acilen güçlendirilmesi gerekiyor. çözüm yolları ve acil eylem çağrısı Bilim insanları, ormansızlaşmanın durdurulması, ağaçlandırma ve nem transferini koruyacak koruma projelerinin yaygınlaştırılması gerektiğini vurguluyor. Ayrıca yerli halkların koruma süreçlerine aktif katılımının, sürdürülebilir ormancılık politikalarının ve ormanların hukukî statüsünün güçlendirilmesinin şart olduğu belirtiliyor. Orman tahribatının etkilerinin yalnızca yerel değil küresel olduğunu gösterecek bu tür bilimsel uyarılar, iklim krizine karşı mücadelede orman koruma stratejilerini yeniden odağa taşımalı. Haber Merkezi