Mezopotamya Havzasında su krizi derinleşti insan göçü artacak

Irak’ın güneyindeki Dhi Qar vilayetinde kuraklık nedeniyle 10 binden fazla aile evini terk etti. Uzmanlar, Dicle ve Fırat nehirlerinde debi düşüşünün devam etmesi halinde, su krizinin bölgesel bir güvenlik sorununa dönüşebileceği uyarısında bulunuyor.

Asopress - Mezopotamya Havzası’nda kuraklık her geçen gün derinleşirken iklim göçleri başladı. Kuraklık Irak’ta göç’e neden olurken yukarı Mezopotamya’daysa canlıların ölümüne neden oluyor.  Irak’ın güneyinde yer alan Dhi Qar vilayeti su kaynaklarının tükenmeye başlaması ile birlikte son yılların en büyük iç göç dalgasını yaşadı ve devam ediyor. Irak Yeşili İnsan Hakları Gözlemevi’nin verilerine göre, kuraklık nedeniyle 10 binden fazla aile, yaşadıkları köyleri terk ederek Nasiriye ve çevresindeki merkezlere göç etti. Göç eden ailelere yerel yönetimler gıda, barınma ve sağlık yardımı sağlarken, bölgedeki bataklık alanlar (el-Ahvar) neredeyse tamamen kurumak üzere.. Dhi Qar’da göç eden aileler manda yetiştiriciliği yaparken 2023 yılından bu yana 11 bin manda artık yok! Göçebe yaşam tarzları ile bilinen bölge sakinleri, “suyun olduğu yerlere gitmemize izin verilmiyor” diyerek hayvancılığın bitme noktasına geldiğini ifade ediyor. Irak Su Kaynakları Bakanı Aun Diyab Abdullah, çöl bölgelerinde 10 yeni baraj inşa edileceğini ve bu barajlarla yağmur ile sel sularının depolanmasının hedeflendiğini söylüyır. Bakan, “Su güvenliği artık ulusal güvenlik meselesidir” diyerek yaşadıkları su krizinin su savaşlarına dönüştüğünün işaretini veriyor.  Bölgesel etkiler Türkiye’ye kadar uzanıyor Uzmanlara göre, Irak’ın Dhi Qar’da yaşadığı sorun sadece Irak’ı ilgilendirmiyor. Dicle ve Fırat nehirlerinin sularını paylaşan Türkiye, Irak, İran ve Suriye aynı kuraklık zincirinin içinde yer alıyor. Son yıllarda Türkiye sınırlarından geçen Fırat ve Dicle’deki su akışının azalması, hem Irak’ta hem Suriye’de ciddi çevresel ve ekonomik olumsuz etkiler yaratıyor. Türkiye’nin nehirler üzerinde inşaa ettiği barajlar nedeniyle Irak’a ve Suriye’ye nehirlerden akış, iyice azaldı. Sulama dönemlerinde verilmeyen su akışı büyük krize neden oluyor.  Özellikle de Irak’ın güneydeki bataklıkların kurumasına ve binlerce ailenin yer değiştirmesine yol açarken; Türkiye’de de GAP bölgesindeki baraj ve tarım alanları kuraklık nedeniyle aynı baskı altına giriyor. İklim uzmanları, sıcaklıkların artışı, buharlaşmanın yükselmesi ve yağış rejimindeki değişimlerin yukarı Mezopotamya’da su dengesini bozduğunu vurguluyor. Harran, Mardin Ovası ve Batman çevresinde yeraltı sularının hızla çekilmeye başladı. Irak’ta yaşanan göç risklerinin ilerleyen yıllarda Türkiye’de de gündeme gelebileceği belirtiliyor. Nehirlerin durgunlaştırılması ile birlikte ve kent atıklarının da barajlara dökülmesi Kürt coğrafyasında halk sağlığı sorunu yaratırken bir yandan da su sisteminde ekokırıma neden oldu.  Uzmanlar “Mezopotamya’da yaşanan her kuraklık, sınır tanımayan bir göç dalgasının öncüsü olabilir. Türkiye’nin su yönetimi politikaları bölgesel istikrar için belirleyici olacak” görüşünü iletiyor.  Dhi Qar’daki kuraklık yalnızca Irak’ın değil, tüm Mezopotamya’nın ortak krizine dönüşmüş durumda. Uzmanlar, Türkiye, Irak, İran ve Suriye arasında kalıcı bir su paylaşım anlaşması yapılmadığı sürece bölgedeki göç, gıda krizi ve ekolojik yıkımın büyüyerek devam edeceği uyarısında bulunuyor. Asopress Ekoloji Servisi